Balkanska istraživačka mreža sprovela je istraživanje o potrošnji budžetskih sredstava beogradskih javnih preduzeća na marketinške i reklamne usluge, usluge konsaltinga i medijskog klipinga koje pružaju PR agencije.
Istraživanje je imalo za cilj da pokaže koliko su novca za ove usluge izdvojila gradska preduzeća koja su monopolisti na tržištu u svojim oblastima. Potrošnja za promociju je upetostručena od 2008. do juna 2012. godine, u periodu ekonomske krize i uprkos najavljenim merama štednje.
Istraživanjem su obuhvaćena 24 beogradska preduzeća i ustanove, i to Ada Ciganlija, Arena Beograd, Beograd put, Beogradska tvrđava, Beogradske elektrane, Beogradski vodovod i kanalizacija, Beogradvode, Direkcija za građevinsko zemljište i izgradnju, Elektrodistribucija, Gradska čistoća, Gradske pijace, Gradsko saobraćajno preduzeće, Gradsko stambeno, Hipodrom, Infostan, Javno osvetljenje, Studio B, Parking servis, Pogrebne usluge, Sava centar, Urbanistički zavod, Veterina Beograd, Zelenilo i Zoološki vrt.
Podaci koji su prikupljeni dobijeni na osnovu zahteva za slobodan pristup informacijama od javnog značaja upućen gore navedenim preduzećima.
Zahtev je obuhvatao dostavljanje sledećih informacija i dokumenata:
– Ugovore koje su gradska preduzeća zaključivala za usluge PR-a, medijskog monitoringa, klipinga i reklamiranja.
– Broj radno angažovanih ljudi u preduzeću (na osnovu autorskog ugovora, ugovora na određeno ili na neodređeno) na poslovima odnosa sa javnošću i informaciju o godišnjim izdacima za honorare ili zarade zaposlenih.
Od ukupno 24 gradska preduzeća, četiri nisu zaključivala ugovore sa marketinškim i PR agencijama – Studio B, Sava centar, Urbanistički zavod i Zoološki vrt.
Sekretarijati gradske uprave i organizacije pod njihovom nadležnošću takođe su bili predmet istraživanja, ali zbog obimnosti podataka koje bi trebalo da prikupe službe koje su nadležne za to još uvek nisu dostavile tražene informacije.
U periodu od četiri i po godine gradska preduzeća su zaključila preko 200 ugovora koji su imali za predmet oglašavanje i promociju. Ni jedan od 200 ugovora ne prelazi zakonski minimum javnih nabavki male vrednosti, što podrazumeva iznos oko 3 miliona dinara.
Za određene usluge nije raspisivana javna nabavka, već se plaćanje vršilo direktno na osnovu fakture i to su uglavnom bile usluge oglašavanja.
Ukupna suma koju su gradska preduzeća potrošila na ove usluge tokom perioda od 2008. do juna 2012. godine iznosi 270.104.986 dinara, odnosno 2,5 miliona evra.
Od toga 109.056.218 dinara izdvojeno je za usluge koje pružaju agencije za odnose sa javnošću, što obuhvata marketinške i PR aktivnosti, organizaciju kampanja i promocija, edukaciju zaposlenih u sektoru odnosa sa javnošću i izradu prezentacija i spotova.
Tačno 102.625.784 dinara otišlo je na usluge oglašavanja, objavljivanja servisnih informacija i tekstova, kao i izradu promotivnog materija. Za usluge konsaltinga, koje takođe pružaju PR i marketinške agencije, potrošeno je 31.095.295 dinara, a za usluge medijskog klipinga 27.327.689 dinara.
Za zarade zaposlenih u službama za odnose sa javnošću u beogradskim preduzećima izdvojeno je 138 miliona dinara. Međutim, ovo nije konačan podatak, jer sva preduzeća nisu dostavila kompletne informacije o broju zaposlenih i njihovim ukupnim godišnjim zaradama.
Takođe, preduzeća imaju i službe za marketing, informisanje i odnose sa medijima, u kojima se zaposleni suštinski bave istim poslom, stoga će oni biti naknadno prikupljeni i objavljeni.
Tokom perioda koji je obuhvaćen ovim istraživanjem primećen je kontinuirani trend rasta potrošnje budžetskog novca za marketinške i reklamne usluge koje obavljaju PR agencije.
Tako je u 2008. godini za ove usluge potrošeno svega 17 miliona dinara, dok je već naredne godine potrošnja više nego udvostručena i iznosila je 41 milion. Porast je nastavljen i u 2010. godini tokom koje je izdvojeno preko 66 miliona, a u 2011. čak 80 miliona dinara. Već za prvih šest meseci 2012. godine gradska preduzeća su ukupno potrošila 60 miliona dinara na usluge PR agencija.
Pet gradskih preduzeća koja su izdvojila najviše novca za usluge PR agencija su Beograd put, Beogradski vodovod i kanalizacija, Ada Ciganlija, Gradska čistoća i Beogradske elektrane. Ona su tokom posmatranog perioda potrošila 151.722.778 dinara, što je više od polovine ukupne sume izdvojene iz budžeta grada za ove usluge.
Najviše novca izdvojio je Beograd put, ukupno 43 miliona dinara. Najveći deo sredstava potrošen je na usluge reklamiranja, dok je 2 miliona dinara izdvojeno za PR aktivnosti. Tokom perioda od 2009. do 2012. godine ovo preduzeće je za marketinške potrebe sklopilo ugovore sa javnim radio-difuznim preduzećem Studio B u ukupnoj vrednosti od skoro 16 miliona dinara. Tokom istog perioda Beograd put je angažovao firme Promosky d.o.o. za potrebe izrade reklamnih spotova, kojoj je ukupno isplaćeno preko 11 miliona dinara, kao i Grafo Nin, čija je ukupna vrednost ugovora preko 10 miliona.
Preduzeće Vodovod i kanalizacija je u periodu od 2008. do 2012. godine sklopilo ugovore sa PR agencijama u ukupnoj vrednosti od 33 miliona dinara. Od toga je 14,5 miliona izdvojeno za reklamne usluge, po 8,5 miliona za marketinške usluge i medijski konsalting, dok je na praćenje medijskog sadržaja otišlo milion i po dinara.
Ada Ciganlija je na marketinške, reklamne i usluge klipinga ukupno potrošila 29 miliona dinara u prethodne četiri i po godine. Najviše sredstava otišlo je na usluge PR-a i oglašavanje.
Gradska čistoća je za iste usluge u periodu od 2009. do 2012. sklopila ugovore ukupne vrednosti od skoro 25 miliona dinara. Od toga je 20 miliona utrošila na usluge PR-a i medijskog konsaltinga, za koje je angažovala agenciju Headline.
Beogradske elektrane su u istom periodu sklapale ugovore sa agencijama Pleon Olaf and Mc Ateer i Ninamedia kliping za usluge PR-a i praćenje medijskog sadržaja, za koje su ukupno izdvojile 21 milion dinara.
PR agencije koje su za pružanje svojih usluga dobile najviše novca od strane gradskih preduzeća i ustanova u posmatranom periodu su Agencija za pr i media konsalting Headline Miloš Miloradović, Brendon d.o.o, Infobiro d.o.o, Ninamedia Kliping d.o.o. i Pleon Olaf and Mc Ateer d.o.o, za čije usluge je potrošeno više od trećine ukupnih sredstava.
Agencija za pr i media konsalting Headline Miloš Miloradović ukupno je prihodovala 43.070.876 dinara sklapanjem ugovora sa gradskim preduzećima i to sa Adom Ciganlijom, Gradskom čistoćom, Infostanom i Zelenilom. Skoro 20 miliona dobila je od Gradske čistoće za pružanje usluga PR-a i medijskog konsaltinga. Sa Adom Ciganlijom je za usluge komunikacije i medijskog nastupa potpisala ugovore u ukupnoj vrednosti blizu 15 miliona dinara u periodu od 2008. do 2012. godine. Za marketinške usluge Headline je za poslednje 3 godine sa Infostanom sklopila ugovore ukupne vrednosti od 8,5 miliona dinara.
Agencija Brendon je tokom 2011. i 2012. godine ukupno prihodovala 21.950.805 dinara za pružanje pr i konsultantskih usluga gradskim preduzećima i ustanovama Veterini Beograd, Zelenilu i Beogradskom vodovodu i kanalizaciji. Veterina je sa Brendonom sklopila ugovore ukupne vrednosti od 9 miliona dinara za savetodavne usluge, dok je Zelenilo izdvojilo 7,5 miliona.
Infobirou su za uslugu proizvodnje i postavljanje video materijala na veb sajt Ada Ciganlija, Gradske pijace i Parking servis platile ukupno 18.786.140 dinara. Od toga skoro osam miliona izdvojila je Ada Ciganlija, Parking servis sedam miliona, dok su Gradske pijace potrošile blizu 4 miliona dinara.
Sedam gradskih preduzeća platilo je 17.092.570 dinara agenciji Ninamedia Kliping za usluge praćenja i analize medijskog sadržaja. Ugovore sa ovom agencijom sklopili su Arena Beograd, Beogradske elektrane, Beogradski vodovod i kanalizacija, Beogradvode, Gradske pijace, Javno osvetljenje i Zelenilo. Najveći deo ovih prihoda Ninamedia Kliping ostvarila je sklapanjem ugovora sa Beogradskim elektranama koje su izdvojile 8,6 miliona i sa Beogradskim vodovodom i kanalizacijom koji je izdvojio nešto manje od 4 miliona dinara.
Agencija Pleon Olaf and Mc Ateer u prethodne četiri godine sklopila je sa javnim preduzećem Beogradske elektrane ugovore ukupne vrednosti od 12.578.800 dinara za pr i marketinške usluge.